Jakiś czas temu poszedłem na dyskusję o ekosystemie startupowym. Prowadzący wyrwał mnie z zaskoczenia do dyskusji z ekspertami, którzy byli zaskakująco zgodni w twierdzeniu, że trzeba wspierać, dzielić się wiedzą i organizować, a pojawi się ekosystem. Następnym razem będę się mniej krzywił. Wyrwany do odpowiedzi mówiłem o tym, że brakuje nam przede wszystkim budulca ekosystemu. Dobrych startupów mamy więcej niż kiedykolwiek. Ale ciągle zdecydowanie za mało.
Kto ma się z kim dzielić wiedzą jeśli w 40 milionowym kraju startupów jest tysiąc, funduszy VC pięćdziesiąt, a w całej branży technologicznej pracuje może 100.000 osób, z czego ogromna większość to programiści sprzedawani na godziny. A jak zrobić, żeby było więcej startupowców? Trzeba robić więcej startupów, które będą ich zatrudniać. Jak? Normalnie. Ciężką codzienną pracą nad produktem, sprzedażą i marketingiem. Ekosystem z prawdziwego zdarzenia będzie wtedy gdy ryzyko podjęcia pracy lub założenia w startupie nieco się zmniejszy na skutek podaży projektów. Zbankrutowałeś lub wywalili cię z roboty? Nic nie szkodzi, 3 ulice dalej jest startup, który chętnie skorzysta z twojego dotychczasowego doświadczenia.
Wierzę, że z czasem do tego dojdziemy. I dochowamy się „startupowych profesjonalistów” z prawdziwego zdarzenia w rozsądnej ilości. W Polsce ktoś kto zajmuje się przedsiębiorczością technologiczną 10 lat jest bardzo rzadkim zjawiskiem. Potrzebujemy więcej takich zjawisk jeśli mamy mieć jakiś ekosystem. Bardzo potrzeba ludzi, którzy doradzali 10 firmom, zainwestowali w 6 innych, pracowali w 3, mają kontakty, know-how, oczytanie i doświadczenie. Póki co uczymy się głównie na błędach i z książek, blogów, podcastów (ci nieliczni z nas którzy coś czytają). Jak zawsze, każdą z poniższych książek serdecznie polecam na bazie własnego z nią obcowania. Jestem w sprzedaży od 100 miesięcy. Z perspektywy czasu widzę wyraźnie, że książki były fundamentem dla dowożenia rezultatów. Chcecie sprzedawać więcej? Czytajcie.
Jeśli masz ochotę na poprzednie części cyklu zapraszam tutaj:
13 wartościowych książek o sprzedaży i marketingu
23 inspirujące książki o biznesie
27 książek dla młodych menedżerów
1. Exponential Organizations: Why new organizations are ten times better, faster, cheaper than yours (and what to do about it) – Salim Ismail (2014)
Świetna książka i kropka. Studenci singularity university napisali na bazie notatek z wykładów i pogłębionych studiów syntezę, która pokazuje w oparciu o jakie paliwa, trendy, cechy wspólne rosną organizacje, które wzrastają w postępie geometrycznym. Dużo krwistego mięsa. Pamiętam, że czytałem tą książkę w polskim busie gdy jechaliśmy z Piotrem zbierać drugą rundę venture capital dla Righthello. Dobre czasy.
2. Zero To One – Peter Thiel, Blake Masters (2014)
Prominentny człowiek mafii Paypala, CEO Palantira, Partner w Y Combinator, founding partner w Founders Fund, CEO Palantira. Jego dokonania jako VC są imponujące. Jego inwestycje to między innymi Facebook, Spotify, SpaceX, Stripe, AirBnb, Lyft, Asana czy Wish. Dla mnie Thiel to król filozof doliny krzemowej. Oczywiście, do momentu gdy nie poparł we właściwy sobie, kontrariański sposób Donalda Trumpa. Teraz w dobrym tonie byłoby nazwać go rasistą, faszystą, islamofobem albo inaczej, byle brzydko.
Zero to one krążyło po sieci jako zbiór notatek z wykładu Thiela, które spisał Blake Masters. Rzecz zatoczyła na tyle szeroki krąg, że wydawnictwa zaczęły uderzać do Thiela o napisanie książki a ten sprytnie przerzucając 90% pracy na Mastersa stworzył z nim zero to one. Mistrzowskie zagranie win-win. Autor porusza bardzo dużo wątków: startupy, techonlogia, rozwój zawodowy. To jedna z najbardziej przenikliwych książek nt. technologii z jaką miałem styczność. Z dzisiejszej perspektywy chyba nie wszedłbym w biznes z kimś kto jej nie czytał. Ależ 2014 był dobrym rokiem jeśli chodzi o książki.
3. David and Goliath: Underdogs, Misfits, and the Art of Battling Giants – Malcolm Gladwell (2013)
Robienie startupów, szczególnie w Polskich warunkach oznacza, że zawsze mamy za mało zasobów z których musimy wyciskać więcej niż się da. Ta książka jest właśnie o takich sytuacjach i spojrzeniu na starcie dawida z goliatem z innej perspektywy niż siła vs. słabość, mały vs. duży. Alternatywna optyka, którą proponuje Gladwell pokazuje, że nie wszystko musi być tak oczywiste jak się wszystkim wydaje. Autor pokazuje szersze spojrzenie na starcia asymetryczne, w których teoretycznie słabsza strona, której nikt nie dawał szans jednak wygrywała. To nie jest książka narzędziowa, która pomoże rozwiązać wam konkretny problem w firmie. Myślę jednak, że to bardzo pożyteczna lektura od strony mindsetu, wiary w siebie i strachu przed porażką.
4. How I lost 170 million dollars – Noah Kagan
Noah przewinął się przez kilka naprawdę dobrych firm – Facebook, Mint czy ostatnio SumoMe (tego ostatniego jest founderem). Ten bardzo sprawny marketingowiec opisuje jednak w tej książce swoje 10 miesięcy pracy w facebooku. Ponieważ jego opcja na akcje miała klif po 12 miesiącach nie tyle stracił – co nie zarobił 170 milionów dolarów w dniu IPO facebooka. Noah opisuje swoje doświadczenie pracy w facebooku, styl zarządzania wczesnego Marka Zuckerberga (scena z japońską kataną i groźbami za niedowożenie deadline’ów jest fenomenalna) i kulturę panującą w małej, szybko rosnącej firmie. Niewiele jest książek pisanych przez nie-CEOs szybko rosnących spółek. To jedna z nich, moim zdaniem bardzo wartościowa dla ludzi, którzy zaczynają swoje startupowe doświadczenie, bo pisana z perspektywy młodego człowieka, który trafia na okazję życia, która stanowi jednak dla niego samego gigantyczne wyzwanie – Noah był pracownikiem numer 17.
5. Behind the Cloud: The Untold Story of How Salesforce.com Went from Idea to Billion-Dollar Company-And Revolutionized an Industry – Marc Benioff, Carlye Adler (2009)
To książka CEO Salesforce’a, która jest prawie wcale w Polsce nie znana. Założyciel opowiada o lekcjach płynących z różnych etapów spółki, dekonstruując te fragmenty, które przyczyniły się do wzrostu pozycji i ostatecznego zwycięstwa nad konkurencją. Po lekturze tej książki zacząłem dużo bardziej doceniać tą spółkę i zrozumiałem jak niesamowicie innowacyjną ona była. Czytałem ją na plaży w Gruzji i musiałem wyglądać naprawdę dziwnie śmiejąc się do Kindla (niektóre ich taktyki marketingowe są przezabawne). Ta książka uświadomiła mi jak mało wiemy na temat firm, które wyskalowały się do multimiliardowych biznesów na temat których wszyscy w naszej branży mają swoją opinię, bardzo często popartą jedynie używaniem produktu (a i to rzadko) i czytaniem nagłówków portali. Bardzo akcjonalna książka, w trakcie lektury zrobiłem dużo notatek.
6. The $100 Startup: Reinvent the Way You Make a Living, Do What You Love, and Create a New Future – Chris Guillebeau (2012)
Fajna książka, która już się trochę zestarzała. Autor sugeruje branie świata w swoje ręce poprzez budowę tanich startupów – blogów, serwisów contentowych, kanałów na youtube itd. Raczej nazwałbym ją 100$ internet business niż 100$ startup. Niemniej uważam ją za bardzo wartościową. Patrząc np. na rezultaty osiągane przez Michała Szafrańskiego nie mam pytań co do tego, że biznes z relatywnie niewielką barierą wejścia (blog) może przynosić świetne dochody, gdy stoi za takim biznesem konsekwencja i egzekucja na odpowiednim poziomie. Warto jeśli znajdujesz się w typowej dla młodego startupowca sytuacji – zero na koncie, niewiele twardych kompetencji i dużo chęci i parcia na bramkę. Jeszcze bardziej jednak przeczytać ją po paru latach – i jednak skupić się na posiadaniu twardych kompetencji.
7. The Inevitable: Understanding the 12 Technological Forces That Will Shape Our Future – Kevin Kelly (2016)
Nie przepadam za książkami futurystycznymi. Ta jednak przypadła mi do gustu bo opowiada o 12 trendach, które już odpaliły, po prostu przewijając je w przyszłość. Ponieważ filozofia „jechania na trendzie” jest mi bliska bardzo spodobało mi się, to, że ostatnio powstało sporo książek tego typu. Wydaje mi się, że ludzie, którzy postawią na to co się nie zwija a rozwija wygrają. Tym, którzy w to nie wierzą polecam założenie call center. Jeszcze nie skończyłem czytać tej książki, ale już mogę ją polecić. Bardzo podobał mi się pogodny wpływ jaki na mnie miała. Czytając praktycznie zawsze uśmiechałem się. Wygląda na to, że przyszłość będzie całkiem OK.
8. Startup Playbook – Sam Altman
Zaraz ktoś wyśle mnie na drzewo za rekomendowanie podstaw. Może i racja, ale ten post jest kierowany do początkujących. Ilekroć licho podpuści mnie i pójdę na konferencję startupową widzę, że potrzeba znajomości kwestii bardzo podstawowych jest w naszej startupowej braci bardzo silna – ale często nieuświadomiona. Książka omawia wszystkie podstawowe kwestie związane z budową startupu – zespół, walidację, model biznesowy, produkt, marketing, dystrybucję i tak dalej. Książeczka jest dostępna za darmo i ma tylko niewiele ponad sto stron, więc da się ją przerobić w jedno popołudnie.
9. Start-up Nation: The Story of Israel’s Economic Miracle – Dan Senor, Saul Singer (2009)
Znakomita książka, która powinna być obowiązkowa dla każdego kto chce dyskutować o ekosystemie startupowym, warunkach rozwoju spółek technologicznych i innowacji w ogóle. Autorzy omawiają jak to się stało, że Izrael jest miejscem, które przyciąga tak wiele VC i generuje tak dużo innowacji. Okazuje się, że koktail złożony z technologii, wojska, zawziętości, kapitału społecznego, venture capital, hutzpa, młodości i wytrwałości daje całkiem dobre efekty. Następny mądrala, który będzie mówił o dolinie krzemowej nad Wisłą (lub gdziekolwiek w Polsce) powinien dostać tą książką przez łeb. Warto przeczytać jeśli interesuje was coś więcej i szerzej niż tylko wzrost waszego biznesu tydzień do tygodnia i kwartał do kwartału.
10. Business Model Generation: A Handbook For Visionaries, Game Changers, And Challengers (2010)
Klasyk, a często ludzie o nim zapominają. Dla mnie ta książka wyczerpała temat tworzenia nowych i doskonalenia starych modeli biznesowych. Jeśli więc zastanawiasz się czy twój model biznesowy jest do wymiany lub ulepszenia (każdy powinien) lub myślisz nad stworzeniem czegoś nowego – będzie jak znalazł. Książka ma mnóstwo rysunków, które ułatwiają czytanie, niemniej pozostaje dość techniczna przez co czytanie jej nie jest największą z możliwych przyjemności.
11. The Lean Startup: How Today’s Entrepreneurs Use Continuous Innovation to Create Radically Successful Businesses – Eric Ries
Maciek Wilczyński słusznie wytknął mi brak tej książki w zestawieniu, więc naprawiam. Zapomniałem o niej bo wszyscy czytali ją już daaawno temu 🙂 Ries na bazie doświadczeń z przemysłu, kaizen oraz drogi, którą przeszła Toyota wypracował syntezę zwinnego sposobu zarządzania, która zawojowała świat pod nazwą Lean Startup. Ta książka to jest absolutny must-have.
12. Scrum: The Art of Doing Twice the Work in Half the Time – Jeff Sutherland
To jedna z książek, które powinienem przeczytać zaraz po premierze. Sutherland jest konsultantem i centralną postacią dla rozwoju zwinnych metodyk wytwarzania oprogramowania ze scrumem na czele. W tej książce krótko, konkretnie i na przykładach tłumaczy o co chodzi w scrumie. Jeśli zarządzacie – chcecie to rozumieć.
13. The Four – Scott Galloway
Google, Facebook, Amazon i Apple. Gdyby te firmy były miastem liczyłoby ono jakieś pół miliona ludzi i miało PKB Francji. Jak to możliwe? Czy da się to powtórzyć? Kto będzie piątą firmą? Kto będzie miał trylion dolarów wyceny jako pierwszy? Czyim kosztem się to odbywa? Jaki to ma wpływ n społeczeństwo i kulturę jako taką? Scott Galloway odpowiada na wszystkie te pytania. Znakomita książka oparta na dogłębnym zrozumieniu zagadnienia i dużej ilości ciekawych danych.
14. Disrupted – Dan Lyons
Interesujące i czasami zabawne spojrzenie na Hubspot i całą dolinę krzemową. Lyons wpisuje się w trend wyzbywania się złudzeń na temat spółek technologicznych. Myślę, że wielu ludziom w startupach będzie łatwiej jeśli zrozumieją, że sytuacje w których zdarza im się bywać nie są unikalne – są tylko normą o której mało się mówi. Warto przeczytać w oryginale ponieważ beznadziejność polskiego przekładu pobiła wszelkie rekordy. Jeśli czytaliście Sales Acceleration Formula pióra Marka Roberge, warto uzupełnić obraz hubspota jaki macie za pomocą Disrupted.
15. The Everything Store – Brad Stone
16. Upstarts – Brad Stone
17. Chaos Monkeys – Antonio Garcia Martinez
Autobiografia startupowego cwaniaka. Zaczyna się od pracy w Goldman Sachs a potem przenosi się do Silicon Valley. Jest w tej historii Facebook, Twitter, Ycombinator, pozwy sądowe i ogromna ilość ważnych startupowych lekcji. Trochę przypomina książkę Dana Lyonsa o Hubspocie, ale jest od niej znacznie, znacznie lepsza. Rzadko da się przeczytać książkę nie pisaną z perspektywy CEO (Autor jest CEO tylko przez część tej książki), co jest dodatkowym plusem z punktu widzenia ludzi, którzy są na niższych pozycjach w firmach technologicznych. Jeśli zastanawiasz się jak wyglądają bebechy robienia startupów finansowanych za pomocą venture capital – wyglądają one mniej więcej tak.
A co ciekawego wy polecacie?
