W trzecim odcinku cyklu bierzemy na warsztat książki biograficzne, autobiograficzne oraz zbiory wywiadów z ludźmi biznesu. Bardzo lubię tą kategorię, bo można dzięki nim dość głęboko poznać drogę po jakiej kroczyli przedsiębiorcy lub ich firmy. Dla porządku wprowadziłem podział na autorów polskich i zagranicznych, wszystkiego wyszło 23 książki. Dzięki takim książkom można doskonale oduczyć się czytania pełnych efekciarstwa, przeinaczeń i skrótów myślowych artykułów w stylu “11 sposobów na zarządzanie zespołem wg Elona Muska”. Wszystkie książki zamykają się do 70 historii. Myślę, że każdy czytelnik tego bloga znajdzie tu coś dla siebie.
Jeśli masz ochotę na dwie poprzednie części cyklu zapraszam tutaj:
27 książek dla młodych menedżerów
13 wartościowych książek o sprzedaży i marketingu
Polscy autorzy
1. Łowcy milionów. Dekalog przedsiębiorcy – Leszek Kostrzewski, Piotr Miączyński (2012)
To książka w przeważającej mierze o tradycyjnych biznesach. Szkoła wyższa. Producent butów. Producent soków. Producent okien. Siedząc w technologicznym bagienku często zapominamy, że świat nie wygląda jak hipsterska knajpa pełna startupowców w czwartkowy wieczór. Ta książka to dobra odtrutka na zaczadzenie startupami.
2. Zawód: zwycięzca – Vadim Makarenko (2013)
Opisu tego zbioru wywiadu z prezesami korporacji nie będzie. Po prostu przeczytajcie ten wywiad i kupcie tą książkę. Podziękujecie mi kiedy indziej.
3. E-wangeliści. Ucz się od najlepszych twórców polskiego internetu – Tomasz Cisek, Paweł Nowacki (2012)
Tomasz Cisek, którego miałem przyjemność przelotnie poznać przy okazji pracy w Divante popełnił wraz z Pawłem Nowackim książkę o pierwszych w Polsce firmach internetowych, które z perspektywy dzisiejszego rynku zostały w niemałej mierze zapomniane. To ciekawa wycieczka do początków, tym bardziej, że ludzie, którzy się przez tą książkę przewijają wcale z rynku nie wypadli, tylko nadal na nim funkcjonują. Warto przeczytać i zobaczyć jak dużą drogę przebył ten ekosystem od początków.
4. Pracuj na Tak – jak zbudowaliśmy firmę opartą na zaangażowaniu – Przemysław Gacek, Paweł Kubisiak (2015)
Książkę przesłuchałem audiobookiem w ciągu pół dnia, słuchając ciurkiem. Pracuj.pl to jeden z największych sukcesów w historii polskich startupów, firma pod wieloma względami podobna do Righthello. Ponieważ jeden z autorów jest LP w HedgeHogFund, który w nas zainwestował a sam fundusz przedstawił nas paru osobom, które przewijają się na kartach tej książki doświadczenie jej czytania było bardzo ciekawe. Chyba nigdy wcześniej bliżsi lub dalsi znajomi nie pojawiali się na kartach książek które czytałem. Jedyne zastrzeżenie jakie mam do tej książki to jej cena i uboga promocja. To pomyłka, że więcej startupowców przeczytało biografię Kulczyka zamiast historię Pracuj.pl. Zdecydowanie więcej ludzi powinno się o niej dowiedzieć.
5. Od nędzy do pieniędzy czyli znad bugu na wallstreet – Tad Witkowicz (2009)
Tad Witkowiczto jedyny Polak, który wprowadził dwie spółki na Nasdaq. Oglądacie Halt and catch fire? Nie? To zacznijcie! Jego książka to takie halt and catch fire z Polski do USA z bardzo dobrymi lekcjami, które nie utraciły swojej wartości w czasie. Zdecydowanie polecam. Zbyt mało ludzi w Polsce wie o tym, że ktoś taki jak Tad w ogóle istnieje.
6. Go Global – Krzysztof Rybiński (2014)
Go Global to zbiór wywiadów z przedsiębiorcami, którzy dokonali udanej ekspansji zagranicznej z Polski. Od tej książki zaczynałem lektury uzupełniające, które pomogły mi pomóc kilku spółkom w zwiększeniu swojego zasięgu oddziaływania. Większość z omawianych spółek jest B2C jak i nie technologiczna, ale i tak bardzo warto przeczytać, żeby zrozumieć z jak dużym deficytem wiedzy nt. Robienia biznesu międzynarodowo mamy w Polsce do czynienia. Po przeczytaniu tej książki wiedziałem, że tym właśnie chcę się zająć na długi czas. A dodatkowo mam niewytłumaczalny sentyment do showmaństwa (szamaństwa?) ekonomicznego prof. Rybińskiego, co czyni tą książkę jeszcze lepszą w odbiorze.
Amerykańscy autorzy:
7. Screw it let’s do it – Richard Branson (2006)
Bardzo dobra książeczka (128 stron) o dość luźnym i idealistycznym podejściu do biznesu sir Richarda Bransona. Jeśli obawiacie się przed stawianiem pierwszych kroków i chcecie nauczyć się ograniczania ryzyka osobistego (fenomenalna historia założenia linii lotniczych) przy startowaniu nowych przedsięwzięć zdecydowanie warto przeczytać.
8. Iacocca: An Autobiography – Lee Iacocca (1986)
To dość wiekowa już autobiografia marketingowca, który stał za komercyjnym sukcesem forda mustanga (kluczem była sprzedaż ratalna!), dorobił się stanowiska dyrektora generalnego w Fordzie a następnie przeszedł do podupadłego w tamtym czasie Chryslera. Bardzo interesująca historia o korporacyjnej ameryce drugiej połowy XX wieku, związkach biznesu samochodowego z polityką. Myślę, że za rzadko sięgamy do historii przedsiębiorców nieco bardziej odległych nam w latach a za bardzo inspirujemy się nowinkami. Ich historie są zwykle zweryfikowane próbą czasu i dużo łatwiej wydestylować z nich pewne ponadczasowe zasady.
9. Elon Musk: Tesla, SpaceX, and the Quest for a Fantastic Future – Ashlee Vance (2015)
Elon. Tak samo jak trzeba przeczytać biografię Jobsa, Bezosa czy Iacocci tak trzeba przeczytać biografię Muska. Moim zdaniem facet dostanie pokojową nagrodę nobla w ciągu najbliższych 20 lat, chyba, że bańka taniego pieniądza pęknie i zabraknie mu na to gotówki. Pytanie czy będzie to za spełnienie misji tesli (to accelerate the advent of sustainable transport) czy wynikające z tego spełnienia zbankrutowanie łamiących prawa człowieka państw żyjących z eksploatacji złóż (Rosja, Arabia Saudyjska).
10. One Click: Jeff Bezos and the Rise of Amazon.com – Richard L. Brandt (2011)
W czasach mojej pracy w e-commerce groźba wejścia Amazona do Polski spędzała sen z powiek wielu ludziom w internetowej Polsce. Minęło kilka lat i nadal spędza, miło, że pewne rzeczy się nie zmieniają. Przeczytałem tą książkę, żeby zrozumieć o co w ogóle chodzi z tym amazonem. Okazało się, że model finansowania oraz zidentyfikowanie trwałych potrzeb klienta już w 1997 w połączeniu z żelazną konsekwencją
11. Steve Jobs – Walter Isaacson (2011)
Ah, Steve. Biografię Jobsa trzeba znać i kropka. Można nie lubić Apple i postaci jego CEO, ale nie można zignorować z powodu trzech słów: Największa. Firma. Świata. Autor napisał także innowatorów, książkę którą wiele osób mi polecało, ale której jeszcze nie przeczytałem.
12. Hatching Twitter: A True Story of Money, Power, Friendship, and Betrayal – Nick Bilton (2013)
To świetna książka reporterska. Czytając tą książkę miałem wrażenie, że ta historia jest bardzo szekspirowska. Nie ma tu co prawda sztyletów ale jest zdrada, przyjaźń, miłość, ogromne pieniądze i wydarzenia, które jeżą włosy na głowie. Odpukać, nigdy z Piotrem nie mieliśmy tego typu jazd i mam nadzieję, że nigdy nie będziemy mieli. Niemniej rzecz czyta się jak thriller i warto przeczytać jeśli ma się cukierkowe spojrzenie na startupy made in sillicon valley. Czytanie newsów o Twitterze bez uprzedniej lektury tej książki jest bez sensu. Co ciekawe, wydarzenia opisane w książce mają swój ciąg dalszy w rzeczywistości bo Jack Dorsey dopiął swego i ostatecznie został CEO Twittera, który ciągle próbuje znaleźć swoją drogę.
13. Groupon’s Biggest Deal Ever
– Frank Sennett
Wypracowałem dziwną skłonność do biografii założycieli, CEO i konkretnych firm, którym udało się wpłynąć na losy świata. Taką firmą na pewno jest Groupon. W branży startupowej mamy mnóstwo przeinaczeń dotyczących momentów zwrotnych wielu spółek – czytanie tego typu książek pomaga mi mieć lepsze zrozumienie tego jak poradzili sobie w różnych sytuacjach inni zarządzający. Groupon swego czasu był najszybciej rosnącą spółką w historii świata. Nie zdawałem sobie sprawy z tego jak duży wpływ na Groupona mieli bracia Samwer z Rocket Internet ani jak silną aktywność w obszarze fuzji i przejęć przejawiał Groupon. Wyciągnąłem z tej książki dużo znakomitych lekcji.
14. Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. – Ron Chernow
Tytan to biografia Johna D. Rockefellera, który wynalazł koncept korporacji takim jakim znamy go dziś. Ta książka to odpowiedź na pytanie „Jak zbudować wertykalnie zintegrowany konglomerat i zostać najbogatszym człowiekiem na świecie”. Postawiłbym dużo pieniędzy na to, że Jeff Bezos przeczytał tą książkę – podobieństwa obu postaci są zdumiewające.
15. Sam Walton: Made In America – Sam Walton, John Huey
Autobiografia wieloletniego CEO i założyciela Walmartu. Bez zrozumienia źródeł sukcesu Walmartu oraz Sam’s club i standard oil trudno jest zrozumieć dlaczego Amazon będzie tak potężną firmą jaką będzie. Walton był najbogatszym człowiekiem na świecie w latach 1982 – 1988 i prawdopodobnie jednym z najbardziej agresywnych ludzi w historii biznesu. Był ekspertem w kopiowaniu konkurencji – szczególnie irytował konkurentów poprzez ulepszanie ich własnych innowacji. Po siedemdziesiątce został nawet aresztowany w meksyku za mierzenie wysokości półek konkurencji. Wyobraźcie sobie najbogatszego człowieka na świecie, na klęczkach, w meksykańskich delikatesach, z miarką w ręku – niestety akurat tej historii o Samie nie ma w książce. Cytat, który zapadł mi w pamięć: „Wszelkie braki nadrabialiśmy tym, że byliśmy handlowcami.”
16. Creativity, Inc.: Overcoming the Unseen Forces That Stand in the Way of True Inspiration – Ed Catmull, Amy Wallace
To historia 20 lat firmy Pixar, która dała nam Toy Story, Wall-e, Iniemamocnych czy potwory i spółka. Jest tu kreatywność, jest Steve Jobs i typowo startupowe tworzenie czegoś z niczego. Pozycja idealna dla założycieli, którzy mają żyłkę do kreatywnych projektów i aspirują do oryginalności. Okazuje się, że Pixar ma bardzo metodyczne podejście do innowacyjności, co potwierdza tylko słowa Jocko Willinka: „Discipline equals freedom.”.
17. Shoe Dog: A Memoir by the Creator of NIKE – Phil Knight
To autobiografia założyciela nike. Fenomenalna biznesowa historia początków firmy, którą wszyscy traktujemy jako naturalny element globalnego krajobrazu – a, która powstała niecałe 50 lat temu. Rzecz jest na tyle uniwersalna, że polecam ją wszystkim przedsiębiorcom, niezależnie od tego czy handlują butami czy nie.
18. How to Get Rich – Felix Dennis
Po raz pierwszy spotkałem się z Felixem Dennisem poprzez założyciela Codewise – Roberta Gryna i jego vlog. Okazało się, że Felix napisał ją w 2007 mając wartość w okolicach 750 milionów $, miał więc referencje do tego, żeby odpowiedzieć na pytanie. Gdy okazało się, że dorobił się na działalności wydawniczej w XXI wieku przeczytanie tej książki było dla mnie tyko kwestią czasu. Dennis ma bardzo konwersacyjny styl pisania, choć jego język czasami nastręcza problemów nieprzyzwyczajonemu do brytyjskiego akcentu czytelnikowi.
19. Purple Cow – Seth Godin
Znakomita książka jak zawsze genialnego Setha Godina. W 2003 wypuścił na rynek książkę, w której postawił rewolucyjną wtedy tezę, że tradycyjny marketing będzie coraz mniej skuteczny – i, że musimy zająć się wyróżnikami produktów i wbudować elementy dystrybucji w produkty. Wymyślił to 15 lat temu, przed iPhonem i social mediami, kiedy 90% świata nie miało jeszcze dostępu do internetu. Krótka, akcjonalna, znakomicie napisana.
20. The Dip – Seth Godin
Krótka książka o zaletach rezygnowania we właściwych momentach – lub nie zaczynania wcale. W przeciwieństwie do coachingowych głupot o nie poddawaniu się nigdy oferuje praktyczną życiową elastyczność, której często brakuje w biznesie. Bardzo akcjonalna, krótka, da się przeczytać w jedno popołudnie. Czekałem 4 lata, żeby skorzystać z rekomendacji mojego szefa i ją przeczytać – nie zrób tego samego błędu.
21. Who Is Michael Ovitz?: A Memoir – Michael Ovitz
Ta książka dała mi wiele inspiracji do tego jak prowadzić swoją firmę. CAA była prawdopodobnie najbardziej potężną firmą usługową na świecie nie będącą funduszem inwestycyjnym (a potem stała się także funduszem).
Biografia Ovitza jest szalona. Prawdopodobnie najlepszy agent w historii showbusinessu i najlepszy handlowiec wśród agentów. Był inwestorem w Loudcloud i partnerem w Andressen Horowitz. Zaplanował ekspansję biznesową w palantirze. Brokerowane wielomiliardowe transakcje fuzji i przejęć. Był dyrektorem operacyjnym w Disney. Legenda.
22. Bad Blood: Secrets and Lies in a Silicon Valley Startup – John Carreyrou
Niektóre klasyczne cytaty wracały do mnie podczas słuchania tego audiobooka.
„Możesz oszukać wszystkich ludzi przez cały czas, a niektórzy ludzie przez cały czas, ale nie możesz cały czas oszukać wszystkich ludzi”.
„Nie inwestuj w rzeczy, których nie rozumiesz”
Theranos osiągnął wartość ponad 10 miliardów dolarów. Elisabeth Holmes miała ponad 99% głosów w radzie nadzorczej theranosa co zredukowało jej znaczenie do poziomu kwiatka przy korzuchu. Jednak ludzie tacy jak Henry Kissinger, James Mattis, Richard Kovacevich, William Perry zajęli miejsca w radzie i długo w niej zasiadali. Wszyscy zainwestowali swoje pieniądze / czas / reputację w coś, czego zupełnie nie rozumieli.
Po kilku publikacjach w mediach wszystko to zawaliło się jak domek z kart. Jeśli pracujesz w BioTech, LabTech, dziennikarstwie śledczym lub PR – prawdopodobnie warto przeczytać tę książkę. Jeśli nie – ale jesteś ciekawy mechanizmu oszustwa, niepowodzeń ładu korporacyjnego lub budowania kultury firmy – nadal będziesz czuć satysfakcję z lektury. Ta książka to gotowy scenariusz filmowy.
23. Goniąc czarne jednorożce. Jak polski Wilk z Wall Street został afrykańskim terrorystą – Marek Zmyslowski
To jest bardzo dobra książka. Jest też bardzo dobrze napisana. Z jednej strony przypomina storytellingowe pozycje biznesowe, z drugiej – powieści przygodowe i podróżnicze. Gdy czytałem niektóre rozdziały miałem skojarzenia z biografią Tony’ego Halika. Innym razem – z książką Lecha Kaniuka, Tada Wilkowicza albo Przemysława Gacka. Zwrotów akcji jest co nie miara a całość – choć wydaje się być prawdziwa (a nawet bywa udokumentowana), równocześnie sprawia wrażenie nieprawdopodobnej.
Jeśli chcecie robić biznes w afryce – albo krajach rozwijających się, jest to pozycja obowiązkowa. Jeśli planujecie wbić się do Rocket Internet lub innej fabryki startupów – też. Jeśli chcecie zobaczyć startupową kuchnię bez koloryzowania – także.
Słuchałem audiobooka na audiotece. Bardzo mi się podobał – z wyjątkiem małych, irytujących szczegółów. Na przykład o personelu pokładowym samolotu narrator mówi „Stewardessa” zamiast „Stiłardessa” a o funduszach venture capital „Fał-ce” zamiast „wi-si”. Ale to detal. Mam wrażenie, że audiotece brakuje procesu proof-listieningu po nagraniu materiału przez kogoś kto ogarnia przedmiot o którym mówi lektor. Czekam na ekranizację.
A co wy możecie polecić w tym gatunku?
